Dijital çağda içerik üretimi hızla artarken, bu içeriklerin izinsiz şekilde alınması, paylaşılması ve kopyalanması da ciddi boyutlara ulaşmıştır. Web sitelerinde, bloglarda, sosyal medyada veya video platformlarında paylaşılan özgün içerikler; yazarlarının emeğini, fikrî üretimini ve telif haklarını yansıtır. Peki, bir başkasına ait içeriği izinsiz kullanmak ne gibi sonuçlar doğurur? Bu yazıda, “İnternet içeriklerinin kopyalanması ve hukuki yaptırımlar” konusunu tüm yönleriyle ele alacağız: telif hakkı nedir, hangi içerikler korunur, hangi fiiller ihlaldir, dava süreçleri ve tazminat hakları nelerdir?
Telif Hakkı Nedir?
Telif hakkı, bir fikir ve sanat eserini meydana getiren kişinin, bu eserden doğan mali ve manevi haklarını düzenleyen bir fikri mülkiyet hakkıdır.
Türkiye’de telif hakları, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında korunur. İnternetteki yazılar, görseller, videolar, müzik eserleri ve yazılımlar bu koruma kapsamındadır.
İnternet İçeriği Hangi Durumlarda Telif Hakkı ile Korunur?
Bir içerik şu şartları sağlıyorsa telif hakkı ile korunur:
- Eser niteliği taşımalı (orijinal olmalı, özgün olmalı)
- Somutlaşmış olmalı (yani bir ortamda kayda geçmiş olmalı)
- Fikri çaba ürünü olmalı
Örneğin bir blog yazısı, özgün bir makale, eğitim videosu ya da bir infografik, eser kapsamında değerlendirilir.
Korunan İnternet İçeriği Türleri
| İçerik Türü | Koruma Statüsü |
|---|---|
| Blog yazıları, makaleler | Yazılı edebi eser |
| Videolar (YouTube, Vimeo) | Sinema eseri |
| Fotoğraflar ve grafikler | Görsel sanat eseri |
| Müzik ve ses kayıtları | İşitsel eser |
| Yazılım ve kod | Bilgisayar programı eseri |
İnternet İçeriklerinin Kopyalanması Hangi Durumlarda Hukuka Aykırıdır?
Aşağıdaki fiiller, içerik sahibinin izni olmadan yapılırsa telif hakkı ihlali sayılır:
- İçeriğin aynen veya kısmen başka bir siteye yapıştırılması
- Yazının yazar adı olmadan ya da kaynak belirtilmeden paylaşılması
- Görsel veya videoların yeniden yüklenmesi
- İçeriğin ticari amaçla kullanılması
- Yazılım kodlarının izinsiz kullanımı
İzinsiz İçerik Kullanımı Durumunda Hukuki Yaptırımlar Nelerdir?
Telif hakkı ihlali durumunda hem hukuki hem de cezai yaptırımlar uygulanabilir.
1. Hukuki Yaptırımlar (FSEK m.66 vd.)
- Yayımın durdurulması
- Erişim engeli kararı
- İçeriğin yayından kaldırılması
- Maddi ve manevi tazminat davası
- Haksız kazancın iadesi
2. Cezai Yaptırımlar (FSEK m.71)
- 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
- 3000 güne kadar adli para cezası
- Ticari amaç varsa ceza artırılır
İnternette İçerik Kopyalamanın En Yaygın Görüldüğü Alanlar
- Blog ve haber siteleri
- E-ticaret ürün açıklamaları
- Sosyal medya paylaşımları
- Eğitim ve e-kitap içerikleri
- Video platformları (YouTube, TikTok)
Telif Hakkı İhlaline Uğrayan Ne Yapabilir?
- Uyarı ve Kaldırma Talebi (DMCA veya e-posta ile)
- Erişim Sağlayıcısına Başvuru (BTK üzerinden)
- Noter aracılığıyla ihtarname gönderme
- Sulh veya Asliye Hukuk Mahkemesi’nde tazminat davası
- Savcılığa suç duyurusu (cezai işlem için)
Eser Sahibinin Hakları Nelerdir?
1. Manevi Haklar
- Adın belirtilmesini isteme hakkı
- Eserin değiştirilmesini yasaklama hakkı
2. Mali Haklar
- Yayma ve çoğaltma hakkı
- Kamuya iletim hakkı (internet ortamında sunma)
- Eserden gelir elde etme hakkı
Bu haklar, ancak yazılı bir sözleşme ile devredilebilir.
İnternet İçeriği Kullanmak İsteyenler Ne Yapmalı?
- İçerik sahibinden yazılı izin alınmalı
- Kaynak ve yazar adı mutlaka belirtilmeli
- “Alıntı sınırları” dışına çıkılmamalı
- Ticari amaç varsa mutlaka telif sözleşmesi yapılmalı
Yargıtay Kararlarında İnternet İçeriği Koruması
Yargıtay’a göre:
“Bir içeriğin internet ortamında yayımlanması, o içeriğin serbestçe kullanılabileceği anlamına gelmez. İçeriğin kamuya sunulması, telif hakkının feragat edildiği anlamını taşımaz.”
DMCA Bildirimi Nedir?
Amerika merkezli sitelerde (Google, YouTube gibi), Digital Millennium Copyright Act (DMCA) kapsamında içerik şikayeti yapılabilir. İçerik şikayet formuyla sunulur ve telif sahibi içeriklerin kaldırılmasını talep edebilir.
Telif Hakkı Davalarında Zamanaşımı
Telif hakkı ihlaline dayalı davalarda:
- 3 yıl içinde dava açılmalıdır.
- Ancak ihlal devam ediyorsa, her gün yeni bir ihlal sayılır ve zamanaşımı uzar.
Sonuç: Dijital İçeriklerin Sahipliği Hukuken Koruma Altındadır
İnternette içerik üretimi büyük emek ve bilgi birikimi gerektirir. Bu içeriklerin izinsiz şekilde alınması sadece etik değil, aynı zamanda hukuki olarak da ciddi yaptırımlara tabidir. İçerik üretenlerin haklarını bilmeleri, kullanıcıların ise bu haklara saygı göstermesi dijital dünyanın daha adil ve sürdürülebilir olmasını sağlar.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın