Evlilik birliği içinde edinilen taşınmazlar ya da eşlerin birlikte yaşadığı konutlar, Türk Medeni Kanunu kapsamında aile konutu statüsüne sahiptir. Aile konutu, eşlerin ve çocukların barındığı, birlikte yaşadığı ve hayatını sürdürdüğü yerdir. Bu yerin yasal güvence altına alınabilmesi için tapuya aile konutu şerhi konulması gerekmektedir. Peki, aile konutu şerhi nasıl konur? Hangi belgeler gerekir, hangi kurumlara başvurulur? İşte detaylı rehberimiz.
Aile Konutu Nedir?
Aile konutu, eşlerin evlilik süresi boyunca ortak yaşamlarını sürdürdüğü, barınma ihtiyaçlarını karşıladığı taşınmazdır. Bu konut:
- Yasal koruma altındadır,
- Tek bir eşin mülkiyetinde olsa bile diğer eşin rızası olmadan satılamaz, kiralanamaz,
- Tapuya şerh verildiğinde üçüncü kişiler tarafından da bilinebilir hale gelir.
Aile Konutu Şerhi Nedir?
Aile konutu şerhi, aile olarak kullanılan taşınmazın tapu kaydına işlenen ve taşınmaz üzerinde tek eşin tek başına işlem yapmasını kısıtlayan bir hukuki güvencedir.
Bu şerhle birlikte:
- Taşınmazın satılması, kiraya verilmesi veya ipotek edilmesi gibi işlemler için her iki eşin de rızası gerekir.
- Aksi takdirde yapılan işlemler iptale açık hale gelir.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Konur?
Aile konutu şerhi koydurmak oldukça basit bir işlemdir. Gerekli adımlar şunlardır:
1. Tapu Müdürlüğüne Başvuru
İlgili taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğüne şahsen veya avukat aracılığıyla başvuru yapılır.
2. Gerekli Belgelerin Hazırlanması
Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler istenir:
| Gerekli Belgeler | Açıklama |
|---|---|
| Nüfus cüzdanı | Başvuran eşe ait |
| Evlilik cüzdanı veya nüfus kayıt örneği | Evlilik birliğini kanıtlar |
| İkametgah belgesi veya elektrik/su faturası | Konutun aile olarak kullanıldığını gösterir |
| Dilekçe | Şerh talebini içeren yazılı başvuru |
3. Şerh İşleminin Tapuya İşlenmesi
Başvuru kabul edildikten sonra tapu siciline “Bu taşınmaz aile konutudur” şeklinde şerh konur. Şerh işlemi ücretsizdir.
Aile Konutu Şerhi Kim Tarafından Konulabilir?
- Eşlerden biri (taşınmazın malik olmasına gerek yoktur)
- Vekil aracılığıyla (noter onaylı vekâlet gereklidir)
Aile Konutu Şerhi Konulmayan Taşınmazda Ne Olur?
Aile konutu şerhi bulunmayan bir taşınmazda, taşınmazın malik olan eş:
- Diğer eşin rızasını almadan satış, ipotek, bağış gibi işlemler yapabilir.
- Bu işlemler, iyi niyetli üçüncü kişiler açısından geçerli olabilir.
Bu nedenle şerh konulmaması hak kayıplarına yol açabilir.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?
Şerhin kaldırılabilmesi için:
- Her iki eşin birlikte başvurması,
- Boşanma kararı alınması,
- Eşin vefat etmesi gibi durumlar gereklidir.
Aksi takdirde şerh tek taraflı kaldırılamaz.
Şerh Olmaksızın Yapılan İşlemler İptal Edilebilir mi?
Evet. Eğer aile konutu niteliği taşıyan bir taşınmaz eşin rızası olmadan devredilmişse, rızası alınmayan eş bu işlemin iptalini mahkemeden talep edebilir. Ancak bu durumun üçüncü kişilerin iyi niyetine zarar vermemesi gerekir.
Yargıtay Kararlarına Göre Aile Konutu Şerhi
Yargıtay içtihatlarında aile konutu kavramı geniş yorumlanmakta ve eşlerin birlikte yaşadığı evin mülkiyetine bakılmaksızın fiili kullanım esas alınmaktadır. Yani, eşler birlikte oturuyorsa, orası aile konutudur.
Uygulamada Sık Yapılan Hatalar
- Şerh işlemini evin maliki olmayan eşin yaptırmaması
- Belgelerin eksik sunulması
- Evlilik öncesi edinilen konutlara şerh konulamayacağını sanmak (konulabilir)
- Kiralık evlere şerh konulamayacağını düşünmek (konulamaz, ama kira sözleşmesine hüküm eklenebilir)
Aile Konutu Şerhi Konusunda Hukuki Destek Gerekir mi?
İşlem basit gibi görünse de, tapuda eksik bilgi ya da yanlış beyanda bulunmak ileride ciddi hukuki sorunlara yol açabilir. Bu nedenle özellikle satışı yapılan taşınmazlarda aile konutu şerhi mevcutsa ya da konulacaksa, bir avukattan destek alınması süreci hızlandırır ve güvence sağlar.
Sonuç
Aile konutu şerhi, eşlerin evlilik içinde birlikte yaşadıkları konutu hukuken koruma altına almak için son derece önemli bir adımdır. Şerh sayesinde mal sahibi eşin tek taraflı işlemleri engellenir ve evlilik birliği zarar görmeden ortak yaşama güvence kazandırılır. Hak kaybı yaşanmaması için evlilik devam ederken bu şerhin mutlaka tapuya işletilmesi gerekir.
Bir yanıt yazın