📌 1. İş Hukukunda Eşitlik İlkesi Nedir?

📌 Eşitlik ilkesi, işverenin çalışanlarına cinsiyet, dil, din, ırk, etnik köken, siyasi düşünce, mezhep gibi nedenlerle farklı muamele yapmamasını ifade eder.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenmiştir.
✔ İşveren, benzer durumdaki işçilere eşit davranmak zorundadır.

🚨 Örnek:
Aynı pozisyonda çalışan iki işçiden biri erkek, diğeri kadın ise, işveren bu kişilere aynı ücreti ödemek zorundadır.

---

📌 2. Ayrımcılık Yasağı Nedir?

📌 Ayrımcılık yasağı, işverenin işçileri arasında haklı bir sebep olmadan farklı davranışlarda bulunmasını yasaklayan kuraldır.
✔ İş Kanunu 5. madde ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ayrımcılığı yasaklamaktadır.
✔ ILO 111 Sayılı Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi, Türkiye tarafından onaylanmıştır.

Korunan Kriterler (Ayrımcılık Yapılamaz)
Cinsiyet
Gebelik
Medeni Durum
Irk ve Etnik Köken
Din ve Mezhep
Siyasi Görüş
Engellilik
Yaş

🚨 Örnek:
Bir kadın işçinin hamile olduğu gerekçesiyle işten çıkarılması, ayrımcılık yasağına aykırıdır.

---

📌 3. Eşitlik İlkesinin Kapsamı Nerelerdir?

Alan	Uygulama
İşe Alım	İşveren, adaylar arasında ayrım yapamaz.
Ücret	Aynı iş için aynı ücreti ödemek zorundadır.
Terfi ve İlerleme	Çalışanlar arasında objektif kıstaslara göre terfi yapılmalıdır.
Çalışma Koşulları	Çalışanlar arasında farklı uygulamalar yapılmamalıdır.
İşten Çıkarma	İşveren, işçiyi ırk, cinsiyet gibi nedenlerle işten çıkaramaz.

🚨 Örnek:
İşveren, aynı iş yerinde çalışan iki kişiden yalnızca kadın işçiye fazla mesai ödemiyorsa, eşitlik ilkesine aykırı davranmıştır.

---

📌 4. İşverenin Haklı Farklı Davranabileceği Haller

📌 Her farklı uygulama ayrımcılık değildir.
✔ İşveren, nesnel ve makul sebeplere dayanarak işçiler arasında farklı uygulama yapabilir.

Haklı Farklılık Halleri	Açıklama
Kıdem	Uzun yıllar çalışan işçiye daha fazla ücret verilmesi.
Performans	Daha yüksek performans gösterene prim verilmesi.
Verimlilik	Daha fazla çalışan işçiye fazla mesai ücreti ödenmesi.
İşin Niteliği	Riskli işlerde çalışanlara daha fazla ücret ödenmesi.

🚨 Örnek:
5 yıldır çalışan işçiye 20.000 TL, 1 yıldır çalışan işçiye 17.000 TL maaş ödenmesi, haklı bir farklılık olabilir.

---

📌 5. İşçinin Hakları – Ayrımcılık Yasağının İhlali Durumunda

✔ Eşit davranma ilkesine aykırı davranıldığını iddia eden işçi, 4857 sayılı İş Kanunu 5. madde gereği tazminat talebinde bulunabilir.
✔ İşçi, 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı isteyebilir.
✔ Ayrıca, yoksun kaldığı hakları da talep edebilir.

İşçinin Talep Edebileceği Haklar
Ayrımcılık Tazminatı (4 aya kadar ücret)
Ücret Farkı
İşe İade
Manevi Tazminat

🚨 Örnek:
Aynı pozisyondaki erkek işçiye 25.000 TL, kadın işçiye 20.000 TL ücret ödendiği tespit edilirse, kadın işçi ücret farkını ve ayrımcılık tazminatını talep edebilir.

---

📌 6. Ayrımcılık Nedeniyle Açılabilecek Davalar

📌 İşçi, eşitlik ilkesine aykırılık nedeniyle şu davaları açabilir:

Dava Türü	Talep Konusu
Ücret Farkı Davası	Aynı iş için daha az ücret alan işçi, ücret farkını isteyebilir.
Ayrımcılık Tazminatı Davası	4 aya kadar ücreti tutarında tazminat talep edebilir.
İşe İade Davası	Ayrımcılık nedeniyle işten çıkarılan işçi, işe iadesini isteyebilir.
Manevi Tazminat Davası	Ayrımcılık nedeniyle kişilik hakları zedelenen işçi, manevi tazminat talep edebilir.

🚨 Örnek:
Hamile olduğu için işten çıkarılan kadın işçi, işe iade davası açabilir.

---

📌 7. Örnek Senaryo

Senaryo:
Ayşe Hanım ve Mehmet Bey, aynı pozisyonda çalışmaktadır.
✔ Mehmet Bey’e 25.000 TL, Ayşe Hanım’a 22.000 TL maaş ödenmektedir.
✔ Ayşe Hanım, ücret farkı ve ayrımcılık tazminatı davası açar.
✔ Mahkeme, işvereni ücret farkını ödemeye ve 4 ay ücreti tutarında tazminata mahkum edebilir.

---

📌 8. Sıkça Sorulan Sorular

🔹 İşveren, kadın işçiye daha az maaş verebilir mi?
📌 Hayır. Aynı işi yapan işçilere cinsiyet farkı gözetmeden eşit ücret ödenmelidir.

🔹 Eşit davranma ilkesine aykırılık davasında ispat yükü kime aittir?
📌 İşçi, eşitsizlik olduğunu iddia eder.
📌 İşveren ise haklı sebebi olduğunu kanıtlamak zorundadır.

🔹 Ayrımcılık tazminatı ne kadar?
📌 İşçinin 4 aya kadar ücreti tutarında tazminat ödenebilir.

🔹 Ayrımcılığa uğrayan işçi hangi mahkemeye başvurur?
📌 İş Mahkemesi’ne başvurur.

🔹 İş ilanında “30 yaş altı personel arıyoruz” demek ayrımcılık mıdır?
📌 Evet. Yaş nedeniyle ayrımcılık sayılabilir.