Giriş
Türkiye’de işçi hakları 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında güvence altına alınmıştır. İş sözleşmeleri işçi veya işveren tarafından feshedilebilir. Ancak haklı nedenle fesih söz konusu olduğunda, işçi kıdem tazminatı ve bazı ek haklardan yararlanabilir.
Peki, işçi hangi durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir? İşten ayrılırken hangi haklara sahip olur? İşte 2024 yılı güncel iş hukuku mevzuatına göre işçinin haklı nedenle fesih hakkı ve süreçleri…
İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı Nedir?
İşçinin haklı nedenle feshi, işçinin çalışma koşullarının kabul edilemez hale gelmesi durumunda iş akdini derhal sona erdirmesi anlamına gelir.
📌 Bu fesihte işçi, ihbar süresine uymak zorunda değildir.
📌 Ayrıca işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanabilir.
📌 İşsizlik maaşı başvurusu yapabilir.
📢 Önemli: İşçinin haklı fesih yapabilmesi için somut delillerle durumu ispat etmesi gerekmektedir.
İşçinin Haklı Nedenle Fesih Sebepleri
📌 İş Kanunu’nun 24. maddesi işçinin haklı nedenle fesih sebeplerini 3 ana başlık altında toplamıştır:
1️⃣ Sağlık sebepleri
2️⃣ Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık
3️⃣ Zorlayıcı sebepler
Şimdi bunları detaylıca inceleyelim.
1. Sağlık Sebepleri ile Haklı Fesih
İşçi, sağlığını tehdit eden bir durum olduğunda haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
📌 Sağlık nedeniyle fesih hakkı tanıyan durumlar:
✅ İşin işçinin sağlığı ve hayatı için tehlikeli hale gelmesi
- İşçinin yaptığı iş sağlığını tehdit ediyorsa (örneğin, iş güvenliği önlemleri alınmıyorsa), işçi haklı nedenle fesih yapabilir.
✅ İşçinin bulaşıcı hastalıklara yakalanması veya iş yerinde salgın hastalık riski bulunması
- İşveren, hijyen kurallarına uymazsa ve işçi bulaşıcı hastalığa yakalanırsa, işçi sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
✅ İşçinin psikolojik olarak zarar görmesi
- İş yerinde yoğun stres, psikolojik baskı ve mobbing varsa, işçi sağlık raporu alarak haklı fesih yapabilir.
📢 Örnek: İş yerinde havalandırma sistemleri yetersizse ve işçi solunum rahatsızlığı geçiriyorsa haklı fesih hakkı doğar.
2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık Nedeniyle Haklı Fesih
📌 İş Kanunu’nun 24/II maddesi, işverenin işçiye karşı kötü niyetli davranışlarını fesih sebebi saymaktadır.
✅ İşverenin işçiyi aldatması veya yanıltması
- İşveren, işçiye işe girişte yanlış bilgi vermişse veya çalışma koşullarını gerçekte olduğundan farklı göstermişse, işçi haklı fesih yapabilir.
✅ İşçinin ücretinin eksik veya geç ödenmesi
- Maaşın düzenli ödenmemesi, sigorta primlerinin yatırılmaması veya eksik yatırılması, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi işçi için haklı fesih sebebidir.
- Ücret 20 gün gecikirse, işçi haklı nedenle fesih yapabilir.
✅ Mobbing (Psikolojik Baskı ve Taciz)
- İşçi, işveren veya iş arkadaşları tarafından hakarete uğruyor, dışlanıyor veya kötü muamele görüyorsa haklı fesih hakkı vardır.
✅ İşverenin işçiye cinsel tacizde bulunması
- Cinsel taciz, işveren veya iş arkadaşlarından gelebilir.
- İşçi, böyle bir durumda iş sözleşmesini derhal feshedebilir ve tazminat talep edebilir.
✅ İşverenin veya iş arkadaşlarının işçiye fiziksel saldırıda bulunması
- İşçinin fiziksel şiddete maruz kalması haklı fesih sebebidir.
✅ İşçinin kişisel haklarına saldırı veya onur kırıcı davranışlar
- İşveren, işçiyi aşağılayan, küçük düşüren veya onur kırıcı sözler sarf ediyorsa işçi haklı olarak işten ayrılabilir.
📢 Örnek: İşverenin sürekli bağırması, hakaret etmesi veya işçiyi aşağılama amacı taşıyan sözler sarf etmesi haklı fesih nedenidir.
3. Zorlayıcı Sebepler Nedeniyle Haklı Fesih
📌 İşçinin iş yerinde çalışmasını imkansız hale getiren olaylar da haklı fesih sebebidir.
✅ İş yerinin doğal afet, salgın veya ekonomik kriz nedeniyle kapanması
✅ İşçinin işe devam etmesini engelleyen ailevi veya kişisel zorunluluklar
✅ Sokağa çıkma yasağı veya ulaşımın tamamen durması
📢 Örnek: Deprem nedeniyle iş yerinin hasar alması ve işçinin çalışamayacak hale gelmesi haklı fesih nedenidir.
İşçi Haklı Nedenle Fesih Yaparsa Hangi Haklara Sahip Olur?
Haklı nedenle fesih yapan işçi şu hakları kazanır:
✔ Kıdem tazminatı alma hakkı
✔ İhbar süresi olmadan işten ayrılma hakkı
✔ İşsizlik maaşı başvurusu yapma hakkı
✔ Maaş, fazla mesai ve diğer alacaklarını tahsil etme hakkı
✔ Sigorta primlerinin eksik ödenmesi durumunda tazminat talebi
📢 Önemli: İşçi, haklı fesih sebebini belgelendirmelidir. Aksi halde işveren feshi kabul etmeyebilir ve dava açmak gerekebilir.
İşçinin Haklı Nedenle Fesih İçin Yapması Gerekenler
1️⃣ İşverene yazılı fesih bildirimi yapılmalıdır.
2️⃣ Fesih sebebi delillerle desteklenmelidir (maaş bordrosu, ihtarname, şahitler vb.).
3️⃣ İşçi tazminat ve alacaklarını almak için iş mahkemesine başvurabilir.
📢 Önemli: Haklı nedenle fesih yapmadan önce bir iş hukuku avukatına danışmak faydalı olacaktır.
Sonuç
İşçi, sağlık sorunları, maaş ödenmemesi, mobbing, taciz veya işverenin kötü niyetli davranışları gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Bu durumda işçi, kıdem tazminatı, işsizlik maaşı ve diğer alacaklarını talep edebilir. Ancak hak kaybına uğramamak için fesih sürecinin yasal gerekliliklere uygun şekilde yürütülmesi önemlidir.
Bir yanıt yazın