İstihkak Nedir?

İstihkak, bir malın üzerinde mülkiyet hakkı veya başka bir ayni hak iddia eden kişinin, hakkını koruyabilmek adına ileri sürdüğü hukuki taleptir. Türk hukuk sisteminde, özellikle icra ve haciz işlemlerinde önemli bir yere sahiptir.

İstihkak Davasının Hukuki Dayanağı

İstihkak davası, İcra ve İflas Kanunu (İİK) ve Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde düzenlenmiştir. Hacizde istihkak davaları İİK m. 96-99 arasında düzenlenirken, mülkiyet hakkına dayalı istihkak talepleri TMK çerçevesinde değerlendirilir.

İstihkak Davası Türleri

İstihkak davası, genellikle iki ana başlık altında incelenir:

1. Hacizde İstihkak Davası

Bir borçlunun mallarına haciz konulması sırasında, üçüncü bir kişi bu malların kendisine ait olduğunu iddia edebilir. Bu durumda hacizde istihkak davası açılarak mülkiyet hakkı korunur.

2. Mülkiyet Hakkına Dayalı İstihkak Davası

Bir kişi, mal üzerindeki mülkiyet hakkını veya başka bir ayni hakkını koruyabilmek için genel mahkemelerde istihkak davası açabilir.

İstihkak Davasında Taraflar

• Davacı: Malın kendisine ait olduğunu iddia eden kişi.
• Davalı: Malın mülkiyet hakkını reddeden veya iddiaya karşı çıkan kişi ya da icra dairesi.

İstihkak Davası Açma Şartları

• Mülkiyet hakkının veya ayni bir hakkın varlığı
• Haksız bir haciz işleminin veya mülkiyet ihtilafının bulunması
• İlgili yasal sürelere uyulması

Hacizde İstihkak İddiası ve Süreci

Haciz sırasında, üçüncü bir kişi malların kendisine ait olduğunu belirterek haciz tutanağına şerh koydurabilir. Bu kişi, 7 gün içinde icra mahkemesine başvurarak istihkak davası açabilir.

İstihkak Davasının Sonuçları

Mahkeme, istihkak iddiasını kabul ederse:

• Mal, istihkak iddia eden kişiye iade edilir.
• Haksız haciz kaldırılır.

Reddedilirse:

• Mal borçlunun malvarlığına dahil edilir ve satış işlemi devam eder.

İstihkak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Hacizde istihkak davaları icra mahkemelerinde görülür.
• Genel mülkiyet ihtilafları için asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

İspat Yükü ve Deliller

İstihkak iddiasını ispat etmek için şu deliller sunulabilir:

• Tapu kayıtları
• Fatura ve sözleşmeler
• Tanık beyanları

İstihkak Davasında Süreler

• Hacizde istihkak iddiası: 7 gün içinde yapılmalıdır.
• Mahkemeye başvurma süresi: İcra mahkemesine 7 gün içinde başvurulmalıdır.

İstihkak Davasında Karşılaşılabilecek Sorunlar

• Eksik veya yetersiz delil sunulması
• Borçlunun mal kaçırma girişimi
• Mahkemelerin yoğunluğu nedeniyle sürecin uzaması

İstihkak Davasının Sonuçları ve Temyiz Süreci

Mahkemenin verdiği karar, istinaf ve temyiz yollarına açık olup, karar kesinleşene kadar icra işlemleri ertelenebilir.

Yargıtay Kararları ve Emsal Kararlar

Yargıtay, istihkak davalarında mülkiyetin belgelenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Özellikle, faturaların kimin adına olduğu önemli bir delil kabul edilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İstihkak davasını kimler açabilir?
Mülkiyet hakkına sahip olan gerçek veya tüzel kişiler açabilir.

2. Hacizde istihkak iddiası nasıl yapılır?
Haciz tutanağına şerh koyarak ve 7 gün içinde icra mahkemesine başvurarak yapılır.

3. İstihkak davasında ispat yükü kimdedir?
Davacı, malın kendisine ait olduğunu ispat etmekle yükümlüdür.

4. İstihkak davası ne kadar sürede sonuçlanır?
Mahkemenin yoğunluğuna bağlı olarak 3 ay ile 1 yıl arasında değişebilir.

5. İstihkak davası kazanılırsa ne olur?
Mahkeme, malın davacıya ait olduğuna karar verirse, haciz kaldırılır ve mal iade edilir.

Sonuç

İstihkak davası, mülkiyet hakkını koruma amacı güden önemli bir hukuki yoldur. Dava açmadan önce hukuki destek almak, sürecin sağlıklı ilerlemesini sağlayacaktır.