📌 1. Telif Hakkı Nedir?
📌 Telif hakkı, bir eser sahibinin fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklarını koruyan hukuki bir düzenlemedir.
✔ Eser sahibine, eserinin kullanımı, dağıtımı ve çoğaltılması üzerinde kontrol hakkı tanır.
✔ Başkasının izinsiz kullanımına karşı hukuki koruma sağlar.
✔ Türkiye’de telif hakları, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile düzenlenmektedir.
✔ Uluslararası alanda Berne Konvansiyonu ve TRIPS Anlaşması gibi düzenlemeler bulunmaktadır.
🚨 Örnek: Bir yazar, kitap yazdığında telif hakkı otomatik olarak doğar ve başkaları bu kitabı izinsiz basamaz veya çoğaltamaz.
📌 2. Telif Hakları Hangi Eserleri Kapsar?
📌 Telif hakkı, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre belirli eser türlerini koruma altına alır.
2.1. Bilim ve Edebiyat Eserleri
✔ Kitaplar, makaleler, şiirler, senaryolar
✔ Üniversite tezleri, araştırma makaleleri, konferans metinleri
✔ Haritalar, planlar, proje çizimleri
🚨 Örnek: Bir akademisyen, yazdığı bilimsel makale üzerinde telif hakkına sahiptir ve izinsiz kullanılamaz.
2.2. Musiki (Müzik) Eserleri
✔ Şarkılar, besteler, orkestra düzenlemeleri
✔ Şiir üzerine bestelenmiş şarkılar
🚨 Örnek: Bir şarkıcının albümündeki şarkılar telif hakkı ile korunur ve izinsiz kullanılamaz.
2.3. Güzel Sanat Eserleri
✔ Resimler, heykeller, fotoğraflar
✔ Grafik tasarımlar, vitray ve hat sanatı eserleri
✔ Karikatürler, kaligrafi eserleri
🚨 Örnek: Bir ressamın yaptığı tablo, telif hakkı kapsamındadır ve izinsiz çoğaltılamaz.
2.4. Sinema ve Görsel-İşitsel Eserler
✔ Filmler, diziler, belgeseller, video oyunları
✔ Reklam filmleri, animasyon eserleri
🚨 Örnek: Bir yönetmenin çektiği film, telif hakkı ile korunur ve izinsiz kopyalanamaz.
2.5. İşlenme ve Derleme Eserler
✔ Birden fazla eserin bir araya getirilmesiyle oluşturulan yeni eserler
✔ Tercüme edilmiş eserler, antolojiler, ansiklopediler
🚨 Örnek: Bir romanın sinemaya uyarlanması veya bir şiirin farklı bir dile çevrilmesi, işlenme eser sayılır ve telif hakkı ile korunur.
📌 3. Telif Hakkı Nasıl Doğar?
📌 Telif hakkı, eserin yaratılmasıyla kendiliğinden doğar.
✔ Bir eserin korunabilmesi için tescil edilmesi gerekmez.
✔ Telif hakkı sahibinin ismi, eserin üzerinde belirtilmelidir.
✔ Ancak, telif hakkının korunması için Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’ne kayıt yapılabilir.
🚨 Örnek: Bir yazarın yazdığı roman, yayımlanmasa bile yazarın telif hakkı altındadır.
📌 4. Telif Hakkı Süresi Ne Kadardır?
📌 Telif hakkının korunma süresi, eser sahibinin ölümünden itibaren 70 yıldır.
✔ Eser sahibi hayattayken tüm telif haklarına sahiptir.
✔ Eser sahibinin vefatından sonra 70 yıl boyunca mirasçıları veya varisleri hak sahibi olur.
✔ Anonim veya tüzel kişiler tarafından üretilen eserlerde, eserin yayımlandığı tarihten itibaren 70 yıl korunur.
🚨 Örnek: Ölen bir müzisyenin besteleri, ölümünden 70 yıl sonra kamuya mal olur ve serbestçe kullanılabilir.
📌 5. Telif Hakkının İhlali ve Hukuki Sonuçları
📌 Telif hakkının ihlali, eser sahibinin izni olmadan çoğaltma, dağıtma veya kullanma eylemlerini kapsar.
✔ İzinsiz kopyalama ve paylaşım yasaktır.
✔ Telif hakkı ihlali durumunda, eser sahibi maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
✔ Fikri ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre ihlal eden kişi hakkında ceza davası açılabilir.
🚨 Örnek: Bir yazarın kitabı izinsiz olarak internete yüklenirse, yayınevi veya yazar hukuki yollara başvurabilir.
📌 6. Telif Hakkı Kapsamında Yapılabilecekler ve Yasaklar
📌 Telif hakkı olan bir eserin nasıl kullanılabileceği konusunda belirli kurallar vardır.
✔ Eser sahibinin izniyle eserin kullanımı mümkündür.
✔ Eğitim amaçlı ve kişisel kullanım için bazı istisnalar tanınmıştır.
✔ Telif hakkı süresi dolmuş eserler serbestçe kullanılabilir.
🚨 Örnek: Bir üniversite öğrencisi, ders kitabından bir bölümü akademik çalışmaları için kullanabilir ancak tamamını çoğaltamaz.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Telif hakkı tescil edilmezse korunmaz mı?
📌 Hayır, eser oluşturulduğu anda telif hakkı otomatik olarak doğar. Ancak, tescil edilmesi hukuki avantaj sağlayabilir.
🔹 Telif hakkı süresi dolunca ne olur?
📌 Eser kamuya açık hale gelir ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
🔹 Telif hakkı ihlali durumunda ne yapılmalıdır?
📌 Eser sahibi, ihlali tespit ettiğinde noter ihtarnamesi gönderebilir veya hukuki dava açabilir.
🔹 Bir eseri internette paylaşmak telif hakkı ihlali midir?
📌 Eğer eser sahibinden izin alınmamışsa, evet telif hakkı ihlalidir.
Bir yanıt yazın